Highlights en publiekstrekkers

TEFAF 2025 was te bezoeken van 13-20 maart 2025. Er was weer veel te zien op deze exclusieve kunstbeurs in Maastricht. Een terugblik.

Door Joke Nieuwenhuis Schrama

TEFAF 2025 is weer voorbij en de organisatie heeft zich kunnen verheugen op meer dan 50.000 bezoekers. De voorheen gebruikelijke tien dagen zijn met algemene instemming bij de editie van 2024 al ingekort tot zeven. Wederom waren er enkele publiekstrekkers. Met een welberaden selectie 'Highlights' oftewel 'Objects of Desire', deed TEFAF de naam van werelds belangrijkste kunstbeurs weer eer aan. Tweehonderdzeventig internationale galeries waren present en op de verdieping was ruimte gemaakt voor twee kleine exposities.

The intelligent community of the year
Tijdens het TEFAF-symposium in het MECC in Maastricht, werd Limburg genomineerd door het Intelligent Community Forum dat ieder jaar 21 regio's wereldwijd selecteert die uitblinken in innovatiekracht, kennisontwikkeling en duurzaamheid, de zogenaamde 'Smart21'. TEFAF was een mooi podium hiervoor, de nominatie geldt voor de hele provincie Limburg. Evengoed vaart de stad Maastricht ieder jaar wel bij deze beurs, die daar zeker past. Echter, als je in het westen woont is de reistijd aanmerkelijk en hotels, restaurants en taxi's hebben de prijzen navenant aangepast. Zo ook de entreeprijs, die was in de weekenddagen verhoogd naar 75 euro. De overgebleven weekdagen na het weekend bleef de toegang 50 euro. De bezoeker met museale interesse zal dit ervoor over hebben. Entrees voor evenementen zoals concerten, opera's of andere culturele manifestaties kunnen tenslotte ook in die prijsklasse vallen. De potentiële koper, bekend bij de galeries, heeft al een uitnodiging en bij de anonieme koper valt zo'n entreeprijs weg bij het bedrag dat zal worden besteed.

Museumbezoek
De (enige) zondag had ik uitgekozen voor mijn bezoek, dat is ook een handige dag voor reizen met het openbaar vervoer. Er was treinuitval, uiteindelijk slechts een half uur vertraging, maar voor een dag op en neer vanuit de hoofdstad telt dat wel. Een selectie vooraf had ik niet gemaakt. Ter plekke besloot ik de highlights te verkennen, in de secties 'Paintings', 'Works on Paper' en 'Modern&Contemporary Art', om in die configuratie te blijven en me daar te laten verrassen. Er is mij weleens gevraagd of je ook met een museumkaart de beurs kan bezoeken. Dat gaat weliswaar niet, maar niettemin is een inmiddels wat sleetse benaming voor de beurs zelf: 'Het museum waar alles te koop is'.

Eva Anatomica
Toch nog even in de sectie 'Antiquiteiten' gesnuffeld die, samen met de 'Jewellery', de meeste stands heeft op de beurs. De eerste die ik bezocht was die van Galerie Kugel, waar 'Eva Anatomica' (17e eeuw) werd aangeboden. Het polychroom houten beeld, dat er zowel wetenschappelijk als kunstig uitziet, is zo mogelijk de vroegst geregistreerde anatomische sculptuur op ware grootte. Ofschoon Eva elfachtig oogt, is die ware grootte toch mogelijk, want in de eerste helft van de 17e eeuw waren de mensen een stuk kleiner. De sculptuur werd nu te koop aangeboden, maar is voorheen diverse keren geëxposeerd geweest, onder meer in het Erasmushuis in Brussel tijdens de expo 'Anatomie des Vanités'. Het Erasmushuis werd al eens besproken in het BKJ vanwege een andere expositie.

Trapani brokaat
Overgestoken naar Galerie Perrin, waar mij een beeldschoon wandtapijt opviel. Dit is oude textielkunst van geelzijden damast met een weelde aan zilverdraad en minieme bloedkoralen kraaltjes. Vervaardigd in de 18e eeuw in Sicilië, met zeldzaam Trapani brokaatwerk. Bloedkoraal werd door de drie monotheïstische religies als goddelijk en magisch beschouwd. In het Christendom met name als symbool voor het bloed van Christus, dat in staat was het kwaad af te weren en gif te detecteren. Afijn, je moet natuurlijk niet alles 'geloven', maar destijds was het wellicht een vorm van bezwering. Overigens konden alleen zeer welgestelden zich een dergelijk gobelin veroorloven.

Mancini
Verder naar Landau Fine Arts voor de aangeboden en highlighted Kandinsky. Vervolgens liep ik naar de sectie 'Paintings' en doorkruiste een tiental galeries. Bij Antonacci Lapiccirella Fine Art uit Rome, werd ik daadwerkelijk verrast door het werk 'Portrait of an old man' (1896 – 99) van Antonio Mancini. Mancini (1852-1930) werkte graag met rasters, tot ongenoegen van zijn mecenas Hendrik Mesdag (1831-1915), maar de kunstenaar was onverstoorbaar. Er waren nog enkele Mancini's te zien in deze galerie. Ook bij Galerie Lullo Pampoulides uit Londen werd een Mancini aangeboden, een zelfportret in olieverf op een spiegel. Dat is wat ik eigenlijk miste op de beurs, was de zoekoptie op de website van de TEFAF naar specifieke kunstenaars, die misschien dan internationaal geen grootheden zijn, maar wel enige plaats verworven hebben in de kunstgeschiedenis. Niet alle aangeboden objecten op deze beurs zijn door de ballotage geweest, een verzamelaar zal er vermoedelijk op geattendeerd zijn.

Bistouri
Dan naar binnen bij galerie Karsten Greve uit Keulen die Georgia Russell vertegenwoordigt. Het reliëfachtige werk trok mijn aandacht vanwege de transparantie en ijle kleuren. Ik knikte naar de vriendelijke mevrouw Greve, die al sinds jaar en dag toeziet op haar TEFAF stand en eventuele vragen beantwoordt. Meerdere werken van Russell (1974) werden hier aangeboden. Tekeningen op organza in acryl en gouache, die weer zijn gesneden in vloeiende stroken, het geheel omhuld door plexiglas. De kunstenaar werkt met een scalpel of bistouri, een chirurgisch mesje dat duidelijk fijner kan snijden. Russell bewerkt ook papier en kan met deze fijnsnijder (en vaste trefzekere hand), bijvoorbeeld een boek tot een sculptuur omvormen.

KMSKA
De publiekstrekkers, twee zeldzame werken, één van Picasso en één van Klimt, heb ik op afstand bekeken, daar werd al voldoende aandacht aan besteed. Op de verdieping liep ik door de 'promo' expositie van het KMSKA Antwerpen, waar onder meer enkele topstukken uit de collectie werden getoond. Zo waren ook de musea vertegenwoordigd op deze museale beurs.

Meer informatie: www.tefaf.com. De volgende editie van TEFAF is van 14 tot 19 maart 2026.