David Reekie: Op zoek naar verbinding

We leven in een beeldcultuur en in een tijd waarin activisme enorm opleeft. Er zijn zorgen over klimaat, oorlog en ongelijkheid. Het is dus niet verwonderlijk dat we die zorgen, in allerlei vormen, ook terugzien in de kunst.

Door Han de Kluijver

Politiek en maatschappijkritiek zijn constanten in het werk van David Reekie (1947), die glas en keramiek studeerde aan het Stourbridge College of Art, van 1967 tot 1970. Zijn werk is onder andere opgenomen in de collecties van het Victoria en Albert Museum in Londen en het Carnegie Museum of Art in Pittsburgh, VS. Hij laat zien dat kunst geen vrijblijvend vermaak is, maar een cruciale verbinder, die onze blik op de maatschappij verrijkt en vernieuwt.

Met een flinke dosis humor neemt Reekie het sociale en politieke leven op de korrel, door absurde situaties te ensceneren. Onschuldig en grappig op het eerste gezicht, maar bij nadere beschouwing scherpzinnig en doordacht. Door te werken met glas zet hij deze bewust gezochte dubbelzinnigheid op scherp. Zijn objecten lijken ons te waarschuwen voor bepaalde gevaren in onze samenleving, maar het zijn ook optimistische stukken.

Zelf zegt Reekie in onze correspondentie hier het volgende over: "We leven in een wereld die steeds complexer en moeilijker te begrijpen wordt, met haar spanningen en verleidingen die ons in verschillende richtingen trekken. Deze conflicten leveren ideeën op waaruit ik personages en situaties creëer en vormen een constante bron van materiaal voor mijn werk."

Een voorbeeld is de serie 'Protesters' van David Reekie en zijn dochter Morag Reekie (1975), over demonstranten en protest in de hedendaagse samenleving. Het stekelige uiterlijk van de figuren laat zien dat ze boos zijn op de maatschappij om hen heen. De protestborden tonen waarom ze de overheid en het establishment op dit moment wantrouwen.

De figuren in de objecten uit de serie 'Displaced' zijn op zoek naar een thuis, een plek om in vrede te leven. Iets om te koesteren, zoals Reekie het zelf bij verschillende tentoonstellingen omschrijft: "We leven in een onrustige wereld waar woede, wreedheid, eigenbelang en onrechtvaardigheid mensen van huis en haard verdrijven. Helaas is dit sinds mensenheugenis altijd zo geweest en om vele redenen lijken we niet in staat om vreedzaam met elkaar te leven. Nu maken we weer een conflict mee in Oekraïne en beelden van ontheemden die hun huis kwijtraken staan op ons netvlies gegrift."

Surrealistische omgevingen
Met zijn objecten geeft Reekie uitdrukking aan de onzekerheid en onevenwichtigheid van het individu in onze samenleving. Door menselijke figuren te gebruiken, is het wellicht eenvoudiger om een verhaal te introduceren of een bepaald thema te suggereren. De theatraliteit van de figuren sluit aan bij een traditie van politiek commentaar. Door de figuren in onwerkelijke situaties te plaatsen, hebben ze geen wezenlijke betekenis, maar kunnen zo wel worden bekeken.

Hoewel glas het voornaamste medium van Reekie is, verheerlijkt hij het niet als materiaal. Gieten en het verloren wasprincipe, in combinatie met pâte de verre, zijn voor hem de belangrijkste technieken. Door de objecten, die eerst worden getekend, in klei te modelleren, heeft hij de vrijheid om zijn ideeën geleidelijk op te bouwen en dingen gaandeweg te veranderen. Door het toepassen van keramische poeders om het glas te kleuren, kan hij sferen oproepen, die in zijn tekeningen voorkomen. Tekenen is voor Reekie de basis voor zijn werk. Om het glas te verlevendigen, gebruikt hij ook hout in zijn objecten.
Met de objecten uit de 'Robot'-serie suggereerde Reekie dat politieke figuren in onze samenleving sterk worden beïnvloed door de media, de bureaucratie en groepsdruk, zodat ze steeds robotachtiger in hun gedrag worden en daarmee ook in hun reacties op wereldgebeurtenissen.

De tekening en de objecten uit de serie 'Temptation of lies' gaan over de verleiding van leugens, de manipulatie van de waarheid en hoe de samenleving doorspekt is met misvattingen, valse waarheden en regelrechte leugens.

Hierover zegt Reekie in onze correspondentie: "We worden voortdurend gemanipuleerd via de media en de politiek om beslissingen te nemen over wat goed en kwaad is en wat de waarheid en wat een leugen is. In deze verwarring vinden degenen die de samenleving voor hun eigen doeleinden willen manipuleren, nieuwe manieren om ons leven te beïnvloeden, door nieuws onwaar te verklaren als het niet overeenstemt met hun overtuigingen. Dus is het aan ons om onze eigen beslissingen te nemen over wat goed en wat slecht is voor de samenleving waarin we leven, en ons niet te laten verleiden tot het maken van de verkeerde keuzes."

De objecten van Reekie laten zien dat kunst geen vrijblijvend vermaak is, maar een cruciale verbinder. Kunst staat voor openheid en zorgt in onze maatschappij voor sociale verbinding. Maar verbinding ontstaat ook door de grenzen op te zoeken. Kritiek, discussie, de openheid en de bereidheid om verschillen te overbruggen, zijn cruciaal bij het beleven van kunst – als dat tenminste met respect voor de ander gebeurt. Dat kan zelfs in de kunst nog beter: als iedereen de rol en het belang van de ander respecteert, kun je nog feller en beter discussiëren over het verschil in smaak en betekenis. Verbinding is het symbool, waarmee de kunstwereld haar kracht kan laten zien.

Tentoonstellingen: The Abstract Figure in Glass, t/m 27 april 2024, Diss Corn Hall, www.thecornhall.co.uk. Gather, t/m 31 maart 2024, London Glass Blowing, londonglassblowing.co.uk.

Han de Kluijver is architect bna bni bnsp.